از علت تا درمان کبد بزرگ یا هپاتومگالی

کبد بزرگ شده

کبد بزرگ شده یا هپاتومگالی، کبد بزرگتر از حد طبیعی می شود. درمان آن شامل شناسایی و کنترل علت اصلی و بیماری زمینه ای است. کبد بزرگ شده یا هپاتو مگالی به جای این که یک بیماری باشد، ممکن است نشان دهنده بیماری هایی مانند بیماری کبد، نارسایی احتقانی قلب یا سرطان باشد.

کبد بزرگ شده می تواند نشانه بیماری های زیر باشد:

عفونت

بیماری های کبد

بیماری های ژنتیکی

مسمومیت با سموم

سرطان، سرطان خون

بیماری های قلبی و عروقی

بسیاری از علائمی که باعث بزرگ شدن کبد می شوند احتمال دارد منجر به اختلال در عملکرد کبد و حتی بدن هم شوند.1
 

علت کبد بزرگ شده

کبد بزرک شده یا هپاتومگالی اغلب نشانه عدم عملکرد درست و صحیح بافت درون کبد می باشد. مصرف برخی داروهای خاص مانند آمیودارون و استاتین نیز ممکن است باعث آسیب کبدی شود. علت های شایع آن عبارتند از:

سرطان کبد

هموکروماتوز یا تجمع آهن در کبد

بیماری ویلسون یا ایجاد مس در کبد

لوسمی، نوعی سرطان مغز استخوان

مجرای صفراوی یا انسداد کیسه صفرا

لنفوم یا سرطان خون در سیستم لنفاوی

بیماری گچر یا اختلال ایجاد مواد چربی در کبد

سیروز یا آسیب کبد به دلیل سموم مانند الکل

کیست های کبدی یا کیسه های پر از مایعات در کبد

هپاتیت سمی یا التهاب کبد به دلیل مسمومیت شیمیایی

هپاتیت ویروسی یا عفونت های مختلف کبدی نشات گرفته از ویروس

هپاتیت الکلی یا طیف وسیعی از آسیب های کبدی ناشی از مصرف الکل

بیماری کبد چرب غیر الکلی یا ایجاد چربی در کبد که ناشی از مصرف الکل نباشد.

مولتیپل میلوما یا نوعی سرطان خون مغز استخوان به ویژه سلول های پلاسما است.

عفونت، برخی از عفونت ها و شرایط پزشکی خاص می توانند باعث رشد کبد شما شوند.

سرطان متاستاتیک یا سرطان های که از اندام های دیگر بدن شروع و به کبد منتشر شده اند.

ناهنجاری های قلب و عروق خونی یا شرایطی که باعث انسداد رگ های کبد یا اختلال در خون رسانی آن می شود.

نارسایی احتقانی قلب همچنین می تواند باعث بازگشت خون به رگ های کبدی شود. این رگ ها به تخلیه خون از کبد کمک می کنند. هنگامی که آن ها مسدود یا خون رسانی مختل شود، کبد احتقان و بزرگتر می شود. به این عمل کبد احتقانی گفته می شود.

کبد بزرگ شده یا هپاتومگالی می تواند خوش خیم (نه سرطان) یا بدخیم (سرطان) باشد.1

علائم و نشانه های کبد بزرگ چیست؟

علائم مربوط به کبد بزرگ می‌توانند متفاوت و متنوع باشند و همچنین کبد بزرگ شده به خودی خود ممکن است علامتی نداشته باشد. گاهی اوقات، بیماران ممکن است فشار یا حالت خاصی در قسمت فوقانی شکم خود حس کنند. اما اگر یک وضعیت پزشکی باعث بزرگ شدن کبد شده باشد‌‌، ممکن است علائم جدی مانند نشانه‌های زیر داشته باشد:

زردی یا زردی پوست و چشم؛

دردهای عضلانی؛

خستگی؛

خارش؛

حالت تهوع؛

استفراغ؛

درد یا توده شکمی؛

اشتهای ضعیف؛

تورم پا و پاها؛

کبودی معمولی؛

کاهش وزن غیرعادی؛

افزایش اندازه شکم؛

در صورت داشتن علائم زیر، سریعاً به پزشک مراجعه کنید:

درد شدید شکم؛

تب و زردی؛

استفراغ خونی یا قهوه‌ای؛

تنگی نفس؛

مدفوع مشکی‌‌، کدر یا خون قرمز روشن در مدفوع؛

این علائم فوریت‌های پزشکی محسوب ‌‌می‌شوند و باید به نزدیک‌ترین مرکز پزشکی مراجعه شود.2
 

تشخیص بزرگ شدن کبد

پزشک با معاینه بدنی شما می تواند بزرگی کبد را در قسمت راست شکم شما تشخیص دهد. ولی برای تعیین علت بزرگ شدن کبد، آزمایشات زیر انجام می شوند:
 
1- آزمایش خون برای بررسی آنزیم های کبدی و سایر موارد غیرطبیعی مرتبط با بیماری کبد
 
2- سی تی اسکن، ام آرآی (MRI) و سونوگرافی کبد
 
3- ERCP؛ یک نوع آزمایش برای بررسی مشکلات مجرای صفراوی
 
4- MRCP؛ یک نوع MRI خاص برای بررسی داخل مجرای صفراوی
 
5- نمونه برداری از بافت کبد برای بررسی سرطان کبد و یا کبد چرب.3
 

عوارض کبد بزرگ شده

کبد بزرگترین اندام داخلی بدن است که برخی از وظایف مهم آن عبارتند از:

مبارزه با عفونت ها

کمک به هضم چربی

کنترل لخته شدن خون

تجزیه داروها و سموم بدن

تولید و ترشح پروتئین و هورمون ها

ذخیره سازی گلوکز به صورت گلیکوژن

کبد همچنین تنها اندام داخلی است که می تواند پس از عمل پیوند کبد، دوباره رشد کند و این امر اهدای کبد را ممکن می کند. یعنی شما اگر بخشی از کبد خود را اهدا کنید، کبد این توانایی و قابلیت را دارد تا به اندازه اصلی خودش برگردد و بازسازی شود. قسمت پیوند شده هم می تواند رشد کند.

آسیب به کبد می تواند باعث تجمع مایعات در داخل شکم شود، ممکن است بیمار متوجه شود که خروج و دفع مدفوع بیش از حدی دارد. همچنین احتمال دارد علائم دیگری مانند زردی، کاهش اشتها و درد معده را تجربه کند.1

درمان کبد بزرگ

روش درمان کبد بزرگ، به اختلالات اساسی که باعث بزرگ شدن کبد ‌‌می‌شوند بستگی دارد. برخی از روش‌های درمانی که ممکن است توسط پزشک توصیه شود، شامل موارد زیر است:

داروها و درمان‌های مربوط به نارسایی کبد یا عفونت‌هایی مانند هپاتیت C؛

شیمی درمانی‌‌، جراحی یا پرتودرمانی برای سرطان کبد؛

پیوند کبد برای آسیب کبدی؛

درمان منبع سرطان متاستاتیک؛

بسته به نوع‌‌، درجه شیوع و میزان سلامت عمو‌‌می، درمان لنفوم یا لوسمی؛

ترک الکل یا هرنوع مواد مخدر دیگر؛

هنگا‌‌میکه پزشک، هپاتومگالی را تأیید کرد‌‌، تغییرات شیوه زندگی را برای سلامتی کبد توصیه ‌‌می‌کنند. این شامل:

از نوشیدن الکل خودداری کنید؛

خوردن یک رژیم غذایی سالم؛

ورزش منظم؛

اگر اضافه وزن دارید به آرامی وزن کم کنید؛

بهبودی و کاهش علائم کبد بزرگ، بستگی به علت اصلی کبد دارد. اگر پزشک در مراحل اولیه خود‌‌، هپاتومگالی را تشخیص دهد‌‌، ممکن است نتیجه بهتری داشته باشید. داروهایی نیز برای کاهش علائم بیماری‌ها مانند نارسایی احتقانی قلب و نارسایی کبد در دسترس هستند که پزشک در صورت نیاز برای شما تجویز خواهد کرد.2
 

چگونه ‌‌می‌توان از بزرگی کبد جلوگیری کرد؟

برخی از عادت‌های غلط و داشتن شیوه زندگی ناسالم، ‌‌می‌توانند باعث بزرگی کبد شوند. مدیریت این عوامل ‌‌می‌تواند خطر ابتلا به کبد بزرگ شده را کاهش دهد. برای جلوگیری از بروز مشکلات کبدی مانند کبد بزرگ، کبد چرب و... مهم است که راه های حفظ سلامت کبد را بدانید و با رعایت برخی نکات از بروز کبد بزرگ جلوگیری کنید، به عنوان مثال:

از یک سبک زندگی سالم پیروی کرده و وزن سالم خود را حفظ کنید.

اگر دیابت دارید قند خون خود را مدیریت کنید.

قبل از مصرف مکمل‌های ویتامین با پزشک خود مشورت کنید‌‌، زیرا ممکن است به کبد آسیب وارد شود.

اگر در معرض مواد شیمیایی‌‌ مانند حشره‌کش‌ها هستید، حتماً از ماسک و دستکش استفاده کنید.

درباره مکمل‌های گیاهی مورد نظر خود با پزشک خود مشورت کنید. بسیاری از گیاهان دارویی که به منظور پیشگیری از اضطراب‌‌، کاهش وزن یا عضله سازی در بازار عرضه ‌‌می‌شوند ‌‌می‌توانند به کبد آسیب برساند.3

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.zoomlife.ir
3.www.hidoctor.ir